Sahte diploma kullanımı, özellikle kamu sektöründe işe girme, terfi alma veya yüksek maaşlı pozisyonlara yerleşme amacıyla yapılan ciddi ve çok yönlü bir suçtur. Türk Ceza Kanunu başta olmak üzere çeşitli özel mevzuatlarla yasaklanan bu eylem, hem belge sahteciliği hem de kamuya karşı dolandırıcılık yönüyle ağır cezalara tabidir. Bu yazıda sahte diploma kullanmanın hukuki tanımı, cezaları ve güncel yargı uygulamaları detaylı olarak ele alınmaktadır.

Sahte Diploma Nedir?

Sahte diploma; kişinin gerçekte almadığı bir eğitimi tamamlamış gibi gösteren, sahte yollarla düzenlenmiş ve yetkili bir kurumdan verilmiş izlenimi taşıyan belgedir. Amaç genellikle:

• Üniversite mezunu gibi görünmek,
• KPSS ve benzeri memuriyet sınavlarına katılmak,
• Özel sektörde işe girişte avantaj sağlamak,
• Kamu görevi kazanmak veya unvan edinmek,
• Uzmanlık, yüksek lisans ya da doktora gibi akademik kariyer basamaklarını geçmek, şeklinde özetlenebilir.

Sahte Diploma Kullanımı Hangi Suçları Oluşturur?

Sahte diploma ile işlenen fiiller, aşağıdaki cezai suç tiplerine neden olabilir:

1. Resmi Belgede Sahtecilik (TCK m.204)

Sahte diploma kamu kurumuna sunuluyorsa, bu belge "resmi belge" olarak kabul edilir. Suçun cezası:

2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır.

Kamu görevlisi tarafından işlenirse ceza artırılır. Suçun nitelikli hali uygulanabilir.

2. Özel Belgede Sahtecilik (TCK m.207)

Eğer diploma özel bir eğitim kurumuna aitmiş gibi düzenlenmişse, resmi belge niteliği taşımıyorsa:

1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanır.

3. Nitelikli Dolandırıcılık (TCK m.158/1-f)

Elde edilen diploma ile kamu kurumundan maaş, terfi veya benzeri menfaat sağlanmışsa:

5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 5.000 güne kadar adlî para cezası verilebilir.

4. Kamu Görevine Hileli Atama (TCK m.266)

Hileli belge ile kamu görevine giren kişiler için:

6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası öngörülür.

Bu suç ayrıca disiplin yönünden de işleme konu edilir.

Suçların Birleşmesi ve Ceza Uygulaması

Bir kişi aynı anda sahte diploma düzenleyip, bu belgeyle kamu görevine girmiş ve maaş almışsa; birden fazla suçtan ayrı ayrı cezalandırılır:

• Resmi/özel belgede sahtecilik
• Nitelikli dolandırıcılık
• Kamu görevine hileli atama

Mahkemeler bu suçları ayrı ayrı değerlendirir ve toplam ceza 10–15 yıla kadar çıkabilir. Erteleme veya HAGB (hükmün açıklanmasının geri bırakılması) bazı durumlarda mümkün olsa da, kamu zararı varsa uygulanmayabilir.

Sahte Diploma Kullanan Memur Ne Olur?

Kamu görevlisinin diploma sahteciliği yaptığı anlaşılırsa:

• İşten çıkarma (memuriyetten ihraç)
• Aldığı maaş ve hakların iadesi (faiziyle)
• Disiplin cezası ve sicil işlemleri
• Ceza soruşturması ve dava süreci
• Kamuda tekrar çalışma yasağı gündeme gelir.

Ayrıca kamu zararı oluştuğunda, kişi aleyhine alacak davası da açılabilir.

Zamanaşımı Süresi

Suçun türüne göre zamanaşımı süreleri değişir:

• Resmi belgede sahtecilik: 8 yıl
• Nitelikli dolandırıcılık: 15 yıl
• Kamu görevlisi tarafından işlenmişse: 20 yıla kadar çıkabilir

Zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten veya belgenin kullanıldığının tespitinden itibaren başlar.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

✅ Sahte diploma kullandığım anlaşılırsa hapis cezası alır mıyım?
Evet. Belgeyi bilerek kullandıysanız, sahtecilik ve dolandırıcılık suçları oluşur. Hapis cezası kaçınılmaz olabilir.

✅ Diploma sahte olduğunu bilmiyordum. Yine de suç mu?
Eğer sahte olduğunu bilmediğinizi ispatlayabilirseniz, kasıt olmadığı için ceza verilmez. Ancak ispat yükü sizdedir.

✅ Sahte diploma ile maaş alırsam, param geri alınır mı?
Evet. Kamu zararı oluştuğu için, aldığınız maaş ve haklar faiziyle birlikte geri alınır.

✅ Bu suçlar şikayete tabi mi?
Hayır. Resmi belgede sahtecilik ve dolandırıcılık re’sen soruşturulur. Şikayet süresi aranmaz.

✅ Avukat tutmadan savunma yapabilir miyim?
Mümkün olsa da tavsiye edilmez. Suçun ağırlığı nedeniyle uzman bir ceza avukatı ile çalışmanız önemlidir.

Avukat Desteği Neden Gerekli?

Sahte diploma nedeniyle soruşturma geçiren kişilerin:

• Suç kastının olup olmadığının ispatı,
• Ceza indirimi veya erteleme talepleri,
• Ceza almamak için usul hatalarının ortaya konması,
• Hukuki itiraz yollarının zamanında kullanılması,

konularında ceza hukuku alanında uzman bir avukattan destek alması kritik önemdedir. Yanlış savunma, daha ağır cezalarla sonuçlanabilir.

Sonuç

Sahte diploma kullanmak, bireylerin kişisel çıkar elde etme arzusunun kamu düzeni, liyakat ve güven esaslarını ihlal ettiği ciddi bir suçtur. Yalnızca belge düzenlemek değil, bu belgeyle kamuya zarar vermek, kamu görevini hileyle elde etmek gibi zincirleme suçlar da oluşabilir. Her durumda ceza tehdidi vardır ve sanıklar profesyonel hukuk desteği alarak savunma yapmalıdır.