Türkiye’de kanser tedavisinde kullanılan bazı akıllı ve immünoterapi ilaçları, SGK geri ödeme listesinde olmayabilir. Bu durum hastalar için ciddi bir mali yük oluşturur. Ancak bu ilaçlar için hukuki yollara başvurarak hem tedavi sürecinde ücretsiz erişim sağlanabilir hem de harcanan paralar geri alınabilir.

1. SGK’ya Başvurma Zorunluluğu

• Doktorunuz tarafından reçete edilen ilaç SGK geri ödeme listesinde değilse, öncelikle SGK’ya yazılı olarak başvurmalısınız.
• Talep formunda, ilacın tedavi sürecindeki “kesintisiz” kullanım ihtiyacı belirtilmeli ve bu bilgileri destekleyen doktor raporları eklenmelidir.
• Bu başvuru, Mahkemeye dava açmak için zorunlu “dava şartı”dır, aksi halde davanız reddedilir.

2. Endikasyon Dışı Kullanım Onayı (TİTCK)

• Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na (TİTCK) “endikasyon dışı kullanım” için başvuru yapılabilir.
• Bu onay zorunlu olmamakla birlikte, mahkemede destekleyici delil olarak kullanılabilir.

3. İdari Red Davası – İş Mahkemesi

• SGK başvurusu reddedilirse, en kısa sürede İş Mahkemesi’nde dava açılmalıdır (SGK ve Bağ‑Kur kapsamında ise İş, memurlar için İdare Mahkemesi yetkilidir).
• Dava dilekçesinde, ilacın hayati önem taşıdığı, başka alternatif olmadığı, ve reddin hukuka aykırı olduğu belirtilmelidir.

4. İhtiyati Tedbir Talebi

• Dava sırasında “ihtiyati tedbir” talep edilmelidir; kabul edilirse ilacın, dava sonuçlanana kadar SGK tarafından karşılanması sağlanır.
• Bu koruma, tedavi kesintiye uğramasın diye kritik öneme sahiptir.

5. Geçmişe Dönük Geri Ödeme Talebi

• Mahkeme olumlu karar verirse, önceden ödenmiş ilaç bedelleri SGK’dan geri alınabilir.

6. Hangi Mahkeme Yetkili?

• İş Mahkemesi: SGK’lı veya Bağ-Kur’lu hastalar için.
• İdare Mahkemesi: Memurlar ve Emekli Sandığı’na bağlı olanlar için.
• Görev ve yetki, SGK şubesinin bulunduğu yere göre belirlenir.

7. Başvuru ve Dava İçin Gerekli Belgeler

• Doktor raporları ve reçeteler
• Patoloji, PD-L1 gibi biyopsi sonuçları
• İlaç kullanım raporu (aslı gibidir)
• TİTCK onay belgeleri
• SGK başvuru belgeleri
• Faturalar ve ödeme kanıtları

8. Karar Sonrası Süreç

• Mahkeme kararı lehine ise, SGK ilacı ödemeye başlar ve geçmiş bedeller iade edilir.
• Karar aleyhe çıkarsa, olağan temyiz yolları (İstinaf, Danıştay, Anayasa Mahkemesi) ve en son AİHM’de yaşam hakkı temelli dava açılabilir.

9. Güncel Yaşanan Sorunlar

• Bazı ilaçlar SGK’nın listesinde değil (Keytruda, Opdivo, Tecentriq, Trodelvy, Enhertu gibi).
• TİTCK onayı her zaman alınamıyor; mahkemeler çoğu zaman bilimsel delillere dayanarak karar veriyor .
• İhtiyati tedbir kararı genellikle 10–15 gün içinde çıkıyor, hız kritik.

10. Neden Avukatla Çalışmalı?

• Süreç teknik ve hukuki karmaşıktır.
• Eksik veya yanlış başvuru, davanın reddine neden olabilir.
• Alanında tecrübeli bir avukat, başvuru, dava ve tedbir süreçlerini hızla ve doğru yürütür.

Özet

SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçları için hasta:

1. İlacı reçete eden doktor raporuyla SGK’ya başvurur.
2. Reddedilirse İş veya İdare Mahkemesi’nde dava açar.
3. “İhtiyati tedbir” ile dava sonuçlanana kadar ilacı ücretsiz alır.
4. Mahkeme lehine karar verirse, ödenen masraflar SGK’dan geri alınabilir.

Bu süreç, yasal düzenlemelerle güvence altına alınmıştır. Haklarınıza sahip çıkmak için tecrübeli bir sağlık hukuku avukatından destek almanız büyük önem taşımaktadır.