Meşru Müdafaa Nedir?

Meşru müdafaa (diğer adıyla meşru savunma), bir kimsenin kendisine, malına veya başkasına yönelen haksız bir saldırıyı bertaraf etmek için yaptığı savunmadır. Türk Ceza Kanunu madde 25/1'e göre, meşru müdafaa suç teşkil etmez.

Meşru Müdafaa Şartları Nelerdir?

Meşru müdafaanın hukuken geçerli olabilmesi için bazı zorunlu şartlar vardır:

1. Haksız Bir Saldırı Olmalı

Saldırının hukuka aykırı ve gerçek olması gerekir. Örneğin, gasp, darp, hırsızlık gibi olaylar.

2. Devam Eden veya Yaklaşan Saldırı

Savunma, saldırı henüz sona ermeden veya saldırı anında yapılmalıdır. Geçmişte kalan saldırılar için meşru müdafaa hükümleri uygulanmaz.

3. Orantılılık (Denge) Olmalı

Yapılan savunma, saldırıya oranla daha ağır olmamalıdır. Aksi hâlde orantısız güç kullanılmış olur ve bu durumda fail cezai sorumluluk taşıyabilir.

4. Savunma Zorunlu Olmalı

Başka bir çıkış yolu yoksa, yani saldırıdan kaçmak ya da yardım çağırmak mümkün değilse savunma hakkı doğar.

Meşru Müdafaa Örnekleri

• Bir kişinin gece evine giren hırsıza karşı koyması
• Fiziksel saldırıya uğrayan bir kişinin karşılık vermesi
• Başkasına yapılan saldırıyı durdurmak amacıyla araya girilmesi

❗ Örnek:
Sokakta bıçakla saldıran birine karşı kişinin sopa ile kendisini savunması meşru müdafaadır. Ancak saldırgan kaçmışsa, ardından gidip ona zarar vermek meşru müdafaa değildir.

Meşru Müdafaa ile Karıştırılan Durumlar

Bazı durumlar, meşru müdafaa gibi görünse de hukuken bu kapsamda değerlendirilmez:

Türk Ceza Kanunu’nda Meşru Müdafaa

TCK Madde 25/1:

“Gerek kendisine gerek başkasına yönelmiş haksız bir saldırıyı defetmek zorunluluğuyla yapılan fiillerden dolayı faile ceza verilmez.”

Yargıtay Kararlarında Meşru Müdafaa

Yargıtay kararlarında da, saldırının gerçek, ciddi ve hukuka aykırı olması gerektiği sıkça vurgulanmaktadır. Meşru müdafaa kapsamındaki eylemlerde cezai sorumluluk kaldırılmakta, hatta bazen beraat kararı verilmektedir.

Meşru Müdafaa ve Kusur Durumu

Savunma sınırının heyecan, korku ve panik gibi nedenlerle aşılması durumunda, kişi yine de ceza almayabilir. Bu durum da TCK 27. madde ile düzenlenmiştir.

 Sonuç

Meşru müdafaa, kişinin kendisini veya başkasını savunma hakkıdır. Ancak bu hakkın hukuka uygun şekilde kullanılması gerekir. Saldırının gerçek, orantılı ve anlık olması temel şartlardandır. Aksi halde savunma değil, suç olarak değerlendirilir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

📌 Meşru müdafaa ne zaman suç olmaz?
Haksız ve devam eden bir saldırı varsa ve savunma orantılıysa, suç sayılmaz.

📌 Evime giren hırsızı etkisiz hale getirirsem ceza alır mıyım?
Hayır, bu meşru müdafaa kapsamında değerlendirilebilir.

📌 Meşru müdafaa ile adam öldürme suç olur mu?
Savunma hakkı sınırları içerisinde yapılmışsa ceza verilmez. Orantısızsa taksirli suç sayılabilir.