Karayolları Trafik Kanunu madde 48/5’e göre araç kullanırken sürücünün kanındaki alkol belirli sınırların üzerine çıkarsa idari para cezası ve ilave yaptırımlar uygulanır. Türkiye’de hususi araçlarda yasal alkol sınırı 0,50 promil, ticari araçlarda ise 0,20 promil olarak belirlenmiştir. Bu sınırların üzerinde olduğu tespit edilen sürücüye para cezası kesilir, aracı trafikten men edilir ve sürücü belgesine belirli süreyle el konulur. Aşağıda 2025 yılı güncel verilerine göre alkollü araç kullanmanın tüm ceza ve yaptırımları detaylı şekilde ele alınmıştır.

2025 Güncel Alkollü Araç Kullanma Cezası

• Yeniden Değerleme Oranı (2025): TÜİK tarafından %43,93 olarak belirlenen yeniden değerleme oranına göre 48/5 ceza tutarları artırılmıştır.
• İdari Para Cezası: 2025’te alkollü araç kullanımında kesilen idari para cezaları şöyledir:
  • 1. kez yakalanma: 9.268 TL (tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenirse %25 indirimle 6.951 TL’ye düşer).
  • 2. kez (5 yıl içinde ikinci suç): 11.622 TL (indirimli 8.717 TL).
  • 3. kez ve üzeri (5 yıl içinde üçüncü suç ve sonrası): 18.678 TL (indirimli 14.008 TL).
    Bu tutarlar resmi tebliğlere (Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği) göre güncellenmiştir. Ödemede gecikme faizi uygulanır; ceza tutarının 2 katını aşamaz.
• Erken Ödeme İndirimi: İdari para cezası, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenirse %25 indirimli hale gelir. Yukarıdaki tutarlar indirimli halidir. Süre geçerse indirim uygulanmaz.
• Araç Trafikten Men: Alkollü yakalanan sürücünün aracı trafikten men edilir. Yani araç kural ihlali sebebiyle geçici olarak trafikten çekilir.

Ehliyetine El Koyma Süreleri ve Ceza Puanı

Alkollü araç kullanan sürücülere ceza olarak sadece para kesilmez, sürücü belgesine el konulması da yapılır. 2918 sayılı KTK 48/5 hükmüne göre ehliyete el koyma süreleri şunlardır:

• İlk İhlalde: Sürücü belgesi 6 ay süreyle geri alınır.
• İkinci İhlalde (5 yıl içinde ikinci suç): Ehliyet 2 yıl süreyle geri alınır.
• Üçüncü ve daha fazla (5 yıl içinde üçüncü suç): Ehliyet 5 yıl süreyle geri alınır.

Her üç durumda da 20 ceza puanı uygulanır. Ceza puanlarının toplamı bir yılda 100’e ulaşırsa ilave ehliyet cezası gündeme gelir. Ayrıca üçüncü kez yakalanan sürücüye 6 aydan az olmamak üzere hapis cezası verilebileceği de mevzuatta öngörülmüştür.

Özet:

• 1. kez: 9.268 TL ceza + ehliyet 6 ay geri alınır + 20 puan yazılır.
• 2. kez: 11.622 TL ceza + ehliyet 2 yıl geri alınır + 20 puan.
• 3. kez: 18.678 TL ceza + ehliyet 5 yıl geri alınır + 20 puan.

Hususi ve Ticari Araç Sürücüleri için Farklılıklar

Yasal düzenleme, ticari araç sürücülerine daha sıkı muamele eder. Hususi otomobillerde sınır 0,50 promil iken, ticari araçlarda (otobüs, kamyon, servis, ticari taksi vb.) sınır 0,20 promildir. Ticari araç sürücüsü bu sınırı aşmasa bile %0,01 promil alkol tesbit edildiğinde ceza kesilir. Ticari sürücülerde en küçük alkollü araç kullanma vakası dahi cezai işlem konusu olur.

Buna ek olarak, stajyer sürücüler için sınır tam yasaktır: %0,00 promil kabul edilmektedir. 0,20 promil bile ibraz ederse ehliyete el konur. Bu ayrıntılar özel düzenlemeler kapsamında değerlendirilmektedir. Yine de KTK 48/5 cezasının tutarı hususi-ticari ayrımı olmaksızın aynıdır; tek fark uygulanan sınırdadır.

Hukuki Dayanak ve İlgili Düzenlemeler

2918 sayılı Kanun’un 48/5. maddesi doğrudan alkollü araç kullanımını düzenler. Ayrıca 48/6-7. fıkralarında %1,00 üzeri alkolün Türk Ceza Kanunu 179 kapsamında suç olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla 1,00 promilin üstü durumunda idari cezanın yanı sıra hapis cezası da gündeme gelebilir.

Alkollü araç kullanan sürücüler hakkında kesilen ceza bir kabahat niteliğindedir; sabıka kaydına işlenmez. (TCK 179’daki adli suçlar ayrı değerlendirilir.) Ayrıca KTK 48/5 uyarınca ehliyete el konulması bir idari yaptırım olup, bu kararın sulh ceza hâkimliğine itirazla kaldırılabileceği Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarında vurgulanmıştır.

Emsal Mahkeme Kararları

• UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ kararı (03.05.2021): Bursa’da aday sürücü ehliyeti sahibi bir kişi, alkolmetre testinde sınırı aşması üzerine 2918/48/5 uyarınca “aday sürücü belgesi” iptal edilmiştir. Sulh ceza hâkimliği ve idare mahkemeleri, bu idari işlemle ilgili itirazların idari yargıda görülmesi gerektiğine hükmetmiştir.
• UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ kararı (01.06.2015): İzmir’de sürücü hakkında 48/5 ve 48/9 hükümleri gereğince kesilen para cezaları ile ehliyet geri alma işleminin adli hakemlikte (sulh ceza mahkemesinde) çözümleneceğine karar verilmiştir. Bu kararda, artan idari para cezası tutarlarının (911 TL ve 2.078 TL olarak) vergi tebliğleri uyarınca uygulandığı ve ehliyetin ayrı ayrı geri alındığı görülmüştür.

Bu ve benzeri kararlar, 48/5 uygulamasının genel usulünü teyit etmektedir: Sürücü tespiti, tutanak, idari ceza ve ehliyet alma işlemleri idari niteliktedir. Her durumda, Kanun’da öngörülen sürelere uygun ceza ve yaptırım tatbik edilir.